Гэр бүл салалтын хор уршиг

Хүүхэд хэний асрамжинд үлдэх вэ?

Гэр бүл салах тохиолдолд ихэвчлэн эд хөрөнгийн маргаан гардагч хүүхдийг хэний асрамжинд үлдээх асуудал зайлшгүй гарч ирдгийг та надаар хэлүүлэлтгүй мэдэх байх. Ер нь бол хүүхдийг хэний асрамжинд үлдээхээ та хоёр шийдэж чадаагүй бол хүүхдийн эрх ашгийг харгалзан үзэж ихэнх тохиолдолд шүүх 7 хүртэлх настай хүүхдийг ээжийн асрамжинд өгдөг. Учир нь хүүхдийн хүмүүжил, анхаарал халамжийг бодсон ч гэсэн, түүнчлэн Монголын шүүгчдийн 70 гаруй хувь нь эмэгтэйчүүд байдаг учир шүүх хүүхдийг ээжтэй хамт байлгахыг илүүд үздэг. Харин цөөхөн тохиолдолд эх нь хүүхдийн эрүүл мэнд, хүмүүжилд ноцтой хор аюул учруулахаар байвал аавынх нь асрамжинд үлдээдэг юм шүү.

Харин хүүхэд долоон нас хүрсэн бол хүүхдийн саналыг харгалзан шүүх хэний асрамжинд үлдээхийг шийддэг. Ингэхдээ мөн л дээрх нөхцөл байдлыг давхар харгалзан үзсний улмаас шийдвэрээ гаргадаг билээ. Мэдээж хүүхдийг хэний асрамжинд үлдээж байгаатай холбоотойгоор хүүхдийн тэтгэлгийн асуудал үүдэн гарах нь гарцаагүй. Гэхдээ хүүхдийн тэтгэлгийг сард 11 нас хүртэлх хүүхэд тус бүрээр тухайн бүс нутаг дах амжиргааны доод түвшингийн 50 хувь, 11-ээс дээш насны хүүхдэд 100 хувиар бодож тэтгэлэг гаргуулдаг.

Амжиргааны доод түвшинг ихэнх хүмүүс хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээ болох 108000 төгрөгтэй андуурч ойлгоод байдаг. Энэ нь 108000 төгрөг биш, Улаанбаатар хотод одоогоор 94800 төгрөг байгаа. Харин энэ оны зун юмуу, намраас бага зэрэг өсч магадгүй. Учир нь жил бүр шинэчлэн тогтоодог ба энэ түвшин сүүлийн 10 жил байнга өсч байгаа юм. Зарим тохиолдолд хүүхэд хүндээр өвчилсөн, цэцэрлэг, сургууль орсон зэрэг онцгой нөхцөл байдал тохиолдсон гэж шүүхэд баталж чадвал дээрх төлбөрөөс гадна нэмэлт төлбөрийг хүүхдэд зориулж гаргуулж болдог билээ.

Танд сонирхуулахад: Б.Болд 2000 оноос нэгэн бүсгүйтэй үерхэж эхлэн 2003 гэр бүл болон дараа жил хөөрхөн охинтой болжээ. Мөн охиноо хоёр нас хүрэх үед дахин охинтой болсон боловч Б.Болд байнга архи уун, агсам тавьж эхнэр хүүхдүүдээ өвлийн хүйтэнд гэрээсээ хөөх, зодох зэргээр гэр бүлээ зовоож эхэлсэн аж. Харин эхнэр нь 2008 оны хавар нэгэн залуутай танилцаж түүнтэй гэр бүл болохоор тохиролцон гэрлэлтээ цуцлуулж хоёр хүүхдэдээ Б.Болдоос тэтгэлэг гаргуулах хүсэлт шүүхэд гарсан байна. Шүүх эхнэрийн хүсэлтийг хүлээн авч охидыг 11 нас хүртэл нь тус бүр сард амжиргааны доод түвшингийн 50, 50 хувиар, 11-16 /суралцаж байгаа бол 18/ нас хүртэл нь тус бүр сард 100, 100 хувиар бодож тэтгэлэг эцгээс нь гаргуулахаар болж, эхнэрийн хүсэлтйин дагуу нэг дор 20 орчим сая төгрөг олгуулахаар шийджээ.

Нотлох баримтууд

Нотлох баримтууд – гэр бүлийн салалтын явцад хамгийн чухал асуудлын нэг юм. Орчин үед салах явдал моод мэт болчихоод байхад харин эд хөрөнгийн маргаанийг хэрхэн шийдвэрлэх нь өмгөөлөгчдийн хувьд толгой өвчин болдог. Учир нь эхнэр, нөхрийн салах процесст найз нөхөд, танил тал оролцох дургүй тул энэ миний хөрөнгө, эсвэл бидний хамтын хөрөнгө гэдгийг нотлоход хамгийн бэрх. Ингэхийн тулд хоёр биенийхээ мөнгөн хадгаламжийг ил болгох, хэрэв та ханийнхаа дээр үед хувьчилж авсан байранд амьдарч байгаа бол хашаа байшингаа гэр бүлийн дундын хөрөнгө болгуулахыг тулд нотлох баримтаа бүрдүүлэх нь чухал. Эсрэгээр таны байранд гэр бүлийн чинь хүн амьдардаг бол энэ чинь миний хөрөнгө, бидний хамтын хөрөнгө биш гэдгээ бас батлах хэрэгтэй болно ш дээ.

Та амаараа энэ минийх, тэр чинийх, энэ биднийх гэхийнхээ оронд энэ бол ийм учраас миний хөрөнгө баримт нь энэ байна, аан харин тэр бол бидний хөрөнгө нотолгоо нь энэ байна гээд үзүүлж хариулах юмтай байж л ялалт байгуулдаг юм шүү. Тэрнээс сайхан ярьснаар та юу ч авч чадахгүй гэдгийг танд сануулмаар байна. Таны талд хангалттай олон гэрч байгаа бол харин ч сайн байх. Гэхдээ мэдээж гэрч худлаа ярих юм бол хүнд туслах гэсэн биш өөрөө эргээд эрүүгийн гэмт хэрэгтэн болох аюултайг анхаарах хэрэгтэй. Учир нь шүүхэд худал мэдүүлэг өгвөл эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэдэг юм. Ер нь бол та хэр сайн нотлох баримтаа цуглуулна ялалт тэр хэмжээгээр танд ойрхон байдаг шүү.

Танд сонирхуулахад: Э.Энхбаяр эхнэртэйгээ гэр бүл болон таван жилийн турш хамт амьдарч байгаа салах болсон байна. Хоёр жилд нь нөхрийнхөө эцэг эх дээр амьдарч, удалгүй эхнэрийн эмээгээс хоёр өрөө байр өв залгамжлан ирсэн аж. Байрыг шинээр тохижуулж засвар хийлгэхийн тулд нөхөр өөрийн лагерийн байшингаа зарж байрыг өөрчлөн шинэчилжээ. Харин гэр бүл салах дээрээ ирэхэд уг байр маргааны гол бай болоод байв. Гэвч шүүхийн шийдвэрээр байрыг эхнэр нөхөр хоёрт тэнцүү хувааж өгсөн аж. Хэдий байр дангаараа эхнэрийн эзэмшил байсан боловч, Э.Энхбаяр гол нь их хэмжээний хөрөнгө оруулалт хийсэн гэдгээ шүүхэд хангалттай нотолсны хүчээр ийнхүү шийдвэрт хүрсэн байна.

Шударга хуваарилалт

Эцэст нь хэлэхэд бүхнийг шударгаар хуваах явдал нь тийм амар зүйл биш билээ. Ялангуяа үр хүүхэдтэй гэр бүлийн эхнэрүүд ихэнх хөрөнгийг өөр дээрээ авах буюу хүүхдээ тэжээх гол эх сурвалж болдог аж. Эд хөрөнгийн хуваах асуудал зөвхөн гэр бүлийн хоёр гишүүнд оногдох буюу өөр гуравдагч этгээд үүнд огт хамаагүй. Зарим гэр бүлүүд эртнээс салах магадлалыг тооцоолон, ихээхэн хөрөнгийг нууцаар найз нөхөд эсвэл эцэг эх, ах дүүсдээ шилжүүлдэг. Тухайлбал, нөхөр нь эхнэрээсээ нууцаар эцэг эхийнхээ аль нэгний нэр дээр байр авч бусдад хөлслүүлөх юмуу, нууц амрагаа байлгах тохиолдол цөөнгүй. Мөн ах дүүгийнхээ нэр дээр газар, үл хөдлөх эд хөрөнгө худалдан аваад нуучих явдал их. Харин энэ явдлыг илрүүлэн эхнэрт шударгаар хуваарилуулах бас төвөгтэй. Дээр дурьдсанчлан гэр бүлийн хөрөнгөөр авсан гэдгийг нотлох л чухал. Ингэж байж л шударга хуваарилалт явагдана.

Р.Батрагчаа