Д.Пүрэвдоржийн 7 хоног: Чингис /шүлэг/

Чингис  

Тэмүүжин-нумын хөвчнөөс төрөөгүй юм                  с

Тэмүүжин-сумын зэвнээс гараагүй юм

Тэмүүжин-Өэлүн эхээс төрсөн юм

Тэмүүжин-өрлөг түүхээс гарсан юм.

Амар заяа хомс доголон нулимст хорвоод

Аврах тавилан мөхөс долоон үеийн тэртээд

Атаа хорслын манцуйд Есүхэйн хүү өсч

Аян дайны онгодоор есөн тугаа тахисан юм.

Оонын халиун зоо шиг халхын саруул талд

Онгин цагаан тамга шиг гэрээ тэр барьсан юм

Онон мөрний савд хур шиг шаагих адуунаас

Онгон хоёр загалыг мөнгөн хяруунд сойсон юм.

Эх орноо өмчилсөн гурван хасгийн хүрээлэнг

Элгэн ургаа өмөөрсөн дөрвөн тотгоор түшүүлж

Тулгар төрийн баганыг хорол тоононд өргөн

Туурга тусгаар Монголын голомтыг тэр тулсан юм.

Омог билгүүн төгс тэнгэр эзний жигүүрт

Од мэт сарнисан овгийн өдөс гуурсалж

Хөнөөх аюул хөмөрсөн ахуй цагийн үймээнд

Хөө хуяг нөмөрсөн их Монгол дэвсэн юм.

Хатуу цагийн эрх, хүнд мөрийг дархлаж

Хасаг их тэрэгний хүрд дугуйг түлхэж

Түмэн-Эхийн харайсан эх нутгийн бэлчирт

Түмний газар зурайсан цагаан тоос татсан юм.

Хөх Монголын дэвээн тэнгисийн шуургыг ярж

Хөмхий зуусан ертөнц Чингисийн өмнө сөхөрсөн юм

Хүлэг морьдын туурай өрнө дорныг цөмлөж

Хөл нүцгэн хорвоо халуун нурам гишгисэн юм.

Тиймээ! Дайны мөрөөр цагаан сүү урсаагүй

Тиймээ! Дайчдын сүрийг цагийн саалт мартаагүй

Тиймээ! Чингис өндөр Алтайн зартай юм

Тиймээ! Чингис өнөөдөр ч гэсэн нэртэй юм.

Хойч үедээ тэр хар буруу санаагүй

Хорин гангийн гачаалд хатан Онон ширгээгүй

Чингисийн их Монгол ядарсан, гутарсан, задарсан

Чиний хөх Монгол ялсан, хөгжсөн, мандсан

Ямар ч байсан Чингис Хангарьд шиг хальж

Ял гавьяа хоёроо хойч үедээ даатгасан юм.

Гал усанд элэгдсэн буурал замбуутивийн магнайд

Ган сэлмийнхээ ирээр Монгол гэж бичсэн юм

Чингис-нумын хөвчнөөс төрөөгүй юм

Чингис-сумын зэвнээс гараагүй юм

Чингис-Өэлүн эхээс төрсөн юм

Чингис-Өрлөг Монголоос гарсан юм.

Сумын наадам 

Суусрын гүйдэл салхи шанхаар наадан сэвэлзсэнээс

Суурь хөлгөн асрын шашир цацаг дэрвээ юу

Сумын наадмын дэвжээг өдөржин тойрох морьтноос

Суран жолоо атгасан өнгийн цэцэг ургаа юу

Дурлал гээч нь намайг бас л дахин жаргаахаар

Дугараг цагаан царайгаар наран дороос мишээв үү

Дулаан амьсгалд асаалгүй бас дахин зовоохоор

Дун цагаан шүдээр наадам дундаас инээв үү

Хайр гээч нь намайг бас л дахин жаргаахаар

Хайлган цайлган сэтгэлтэй хүний үртэй учруулав уу

Халуун дэрний харьд бас л дахин зовоохоор

Хадамд очсон бэртэй хүнээс далдуур уулзуулав уу

Хүсэл гэгч нь намайг бас л дахин жаргаахаар

Хүүхэн ялдам хонгорын ангир цээжийг түшүүлэв үү

Хүний хүнтэй дасгаж бас л дахин зовоохоор

Хүрэн шандан тэрлэгний суман хормой шүргүүлэв үү

Учрал гээч нь намайг бас л дахин жаргаахаар

Уруулын халуун амсраар зүрхний балыг шимүүлэв үү

Уураг цээжний хагацалд бас л дахин зовоохоор

Улаан чулуун бэлзэг ядам хуруунд зүүлгэв үү

Борви нугалах хэвтэргүй борхон туулай хөөрхий

Борхирон жиргэх мөчиргүй болжмор шувуу хөөрхий

Болъё гээд болохгүй богинохон заяа хөөрхий

Больё гээд болихгүй борхон зүрх минь хөөрхий

Суусрын гүйдэл салхи шанхаар наадан сэвэлзсэнээс

Суурь хөлгөн асрын шашир цацаг дэрвээ юу

Сумын наадмын дэвжээг өдөржин тойрох морьтноос 

Суран жолоо атгасан өнгийн цэцэг ургаа юу

Zindaa.mn-Чөлөөт мэдээллийн портал