Хогны ногоон уут шиг хог алга, хотын менежер ээ

Манай улсын шийдэж чаддаггүй хамгийн тулгамдсан асуудлуудын нэг нь хотын их хог хаягдал болсон. Өнгөрсөн жилээс эхлэн энэ их хогтой тэмцэхээр болж, нэг өчүүхэн алхам хийсэн нь “Улаанбаатар хотын хог хаягдлын шинэ менежмент” гэсэн цогц хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж, нийслэлийн айл өрхүүдэд орчин үеийн хогны уут тарааж эхэлсэн явдал.

Уг хогны уутыг орон сууц гэр хороолол гэж ялгаваралгүйгээр нийслэлийн 317 мянган айлд тараасан. Тэгэхээр нийслэлчүүд хагас тунгалаг материалаар хийгдсэн, ногоон өнгөтэй, 15 килограммын даацтай уутанд хогоо хийхээс өөр аргагүйд хүрчээ. Айл бүрийг хогны уутаар хангах уг төслийн хүрээнд үндэсний үйлдвэрлэлээ дэмжиж байгаа гэнэ.

Учир нь «Азийн цагаан дагина» нэртэй  хогны ногоон уутыг худалдан авахын тулд «Монгол хэвлэл», «ОБ пластик» гэсэн хоёр компанид татвар төлөгчдийн мөнгөнөөс 3.2 тэрбум төгрөг зарцуулж чадаж байгаа нь нэг сэргэлэн хүний гайхалтай “оновчтой” бизнес санаа байна.

Үүнээс гарах үр дагавар бидний горьдох ганц хүлээлт нь хотын хог багасах. Хамгийн гол нь “Азийн цагаан дагина” тарааснаар хотын хог огт багасахгүй байгаа нь харамсалтай. Иргэд хаанаас ч ямар ч бараа, хүнс авсан цаанаас нь гялгар уутанд хийгээд өгчихдөг. Үгүй дээ л нэг зуун төгрөгийн уут авч хэрэглээд дараа нь хогоо хийгээд сурчихсан. Тэгэхээр энэ ногоон уутны хэрэг бараг алга.

Ядаж байхад энэ алдарт ногоон уут нь хэврэг гэж жигтэйхэн.15-килограмын даацтай гэсэн нэр зүүсэн боловч 5-килограм хүрэхгүй хог хийхэд урагдчихдаг. Урагдах урагдахдаа уртаашаа цуурна. Тэгж урагдах зориулттай үйлдвэрлэчихсэн юм шиг байгаа юм.

Байрны айлууд тэр урт хэврэг уутыг чинь гэртээ арав хонуулаад дүүргээд, хогоо өмхийрүүлээд хаях уу. Харин гэр хорооллын айлууд уутаа дүүргээд хашаандаа байлгасаар байтал урагдаж, цоороод, тарсан хогоо хаврын салхинд хийсгээд алдах уу.

Түүний оронд нүүрснийхээ шуудайнд хийгээд хадгалж байсан нь дээр биш үү. Хогны машин сайндаа л сард нэг ирж хог ачдаг. Тэгэхээр 30 хоногийн ая даах уут мөн билүү дээ. Энэ нь  хоггүй хот болгох гэхээсээ илүү хэн нэгний бизнесийг ивээн тэтгэх далд санаа агуулсаныг тэнэг хүнч ойлгох биз. Гэхдээ чухам хэнийх гэдгийг олон нийтэд дэлгэхгүй л байна. Хэдийгээр энэхүү үйлдлээ нийслэлийн удирдлагууд хогноос салах хамгийн сайн менежмент, монголчууд маш хурдан хугацаанд дадаж, зуршиж байна хэмээж байгаа ч нүдэнд харагдаж гарт баригдах зүйл алга.

Хогны уутаа авахыг иргэдэд өөрт нь даалгаж орихиод, 3.2 тэрбум төгрөгөө өөр зүйлд зарцуулчихаачээ. Гэр хорооллын айлд 10 ногоон уут өгч байхаар цэцэрлэгт явж үзээгүй бяцхан хоёр хүүхдийг нь СӨБ-эзэмшүүлчихвэл илүү ирээдүйтэй биш үү. Эх орны ирээдүй хогны уут биш бяцхан хүүхэд, залуу үе байлтай.

Биднийгээ эрүүл аюулгүй орчинд амьдрахад зориулж ногоон уут өгсөн нь өдгөө аль ч гудамжинд дүүрэн хог байгааг бид алхам тутамдаа харч байна.

Н.Ганаа