Малчдын бүлгийнхний гайхалтай амжилтууд

Таван төгрөг ахиухан олж, ахуй амьдралаа дээшлүүлэх гэсэн малчид хаа холын Увс, Ховдоос ч гэлтгүй малаа туугаад хотын хаяа барааддаг болж. Өнөөдрийн байдлаар Улаанбаатар, Дархан, Эрдэнэт, Чойбалсан, Хар хорин зэрэг хот суурин газруудыг тойроод  малчид  битүү суурьшихаад байгаа. Гэтэл нэг хэцүү асуудал тулгарч байгаа нь нөгөө л бэлчээр. Даац нь хэтрээд, ургамал сэргэн ургах үед амраахгүй,талхласнаас болж доройтсоор л...  Харин одоогоос дөрвөн жилийн өмнөөс Хот орчмын бэлчээрийг нийтээр дундаа ашиглан доройтуулж байгааг өөрчлөн малчдын бүлэгт гэрээлж өгсөн нь нэг алхам  урагш алхжээ. Нэг малчин өрхийг биш хэд хэдээрээ нэгдэж нийлсэн малчдын бүлэгтэй гэрээлж ажилласан   нь нүдээ олсон шийдэл байв. Олны хүч оломгүй далай гэдэг дээ. Нэг өрхийн гурван хүн бэлчээрээ хамгаалахын төлөө  ажиллах нийлээд 30 уулаа зүтгэхэд газар, тэнгэр шиг ялгаатай. Адаглаад өгөөж, үр дүн нь ч хамаагүй илүү. Ингэж байгуулагдсан  малчдын бүлгийнхний бэлчээрт нь худаг гаргах, малын тэжээл нийлүүлэх, хашаа, хороо  барих материалаар хангахад дэмжлэг үзүүлж иржээ. 

Бас малчдын толгойг нь “цэнэглэж”. Өөрөөр хэлбэл, загас барьж аманд нь хийх биш загас барих аргад ч суралцуулжээ. Хэдийгээр төсөл дууслаа ч, хүний тархинд үлдээсэн мэдлэгийг хэзээ ч , хэн ч булааж авч чадахгүй. 

Малчдын бүлгийнхэнд тэжээл нөөцөлж, хадгалах болон бизнесийн, маркетингийн сургалтыг чамгүй олон удаа явуулсан нь малчин өрхүүдийн амьжиргааг эрс өөд нь татав. Малчдын бүлгүүд бэлчээрээ хуваарилж, сэлгэж ашигладаг болжээ. Бэлчээр эзэнтэй болсноор бэлчээрийн талбайгаа ч тэмдэгжүүлж, хадлангийн талбайгаа хүртэл хашсан байв. Бас болоогүй ээ, нэмэлт малын тэжээл тариалаад хураачихна. Энэ нь хөхөө өвлийн хүйтэн, хөр цастайд, хаврын хавсарга шуургатай хахирган өдөр аминд орно. 

Малын тоо толгойг  шүтэх биш, үржил шим сайтай цөөхөн малтай  байхын чухлыг ч ойлгох болжээ. Тэд “Хөлөнбуйр сумандбарга хонь байна. Их догшин, цаг агаарын хүнд нөхцөлд ч ажрахгүй. Том торниун биетэй. Бас торгууд хонь байна. Дундад Ази хонийг монгол хоньтой эрлийзжүүлж гаргасан хонь шүү дээ. Их сайхан том бандгар сүүлтэй. Монголчууд чинь хонины том сүүл харахаараа баярладаг биз дээ. Урт нарийн ноостой. Ноос нь хивс хийхэд үнэхээр тохиромжтой гэсэн. Сүүний болон махны чиглэлийн үнээтэй болж байгаа. Малынхаа үүлдэр, угсааг анхаарч, өндөр үр шим  өгөх малыг өсгөхгүй бол хотын ойр орчимд мал маллана гэдэг хэцүүхэн болж байна. Энэ нь  мань мэтийнхээ амьжиргааг ч дээрдүүлэх юм билээ” хэмээн хуучилна. Тэджимс, ногоо тарина, царгас ургуулна, ногоон тэжээл бэлтгэнэ гээд завгүй.  Аргагүй л мөнгө олох, бүтээгдэхүүнээ үнэ хүргэх  гүйлгээ ухаанд сүрхий суралцаж байгаа юм билээ.

Сайхан сумын Буянт сүрэг малчны бүлэг: Малын чанарыг нэн тэргүүнд тавьдаг. Бүлгийн ахлагч Б. Төмөрбаатар Америкийн суффолка үүлдрийн хонь, Орхон үүлдрийн хонь, Америкийн Ангус үүлдрийн үхэр үржүүлэн малчин хүн хэрхэн сайхан амьдарч болдогийг үлгэрлэн харуулж байна.

Сэлэнгэ аймгийн Баянгол сумын Бат-Арвижих бүлэг: Сүүлийн жилүүдэд эрчимжсэн аж ахуй эрхэлж жилийн дөрвөн улиралд “Сүү” ХК-д сүүгээ нийлүүлж байна.Хушаат сумын Хамтрагчид бүлэг: Зохиомол хээлтүүлгийг 2 үнээндээ хийж, нэг лимузин үүлдрийн тугалтай болсон. 6 сартай тугалын жин 210 кг хүрч, 2012 оны улсын уралдаанд тэргүүн байр эзэлсэн байна.

Орхон аймгийн Баян-Өндөр сумын МС бүлэг: Сүүний аж ахуй ямар байх вэ гэдгийг харуулж чадах цогц үйл ажиллагаа явуулдаг. Тэд малын тохилог байртай,  хүлэмжинд малын тэжээл тарьж, дарш бэлтгэдэг төдийгүй өөрийн сүүний үйлдвэртэй. Сүүний үйлдвэр нь ариутгаж савласан сүү, тараг, цөцгий, аарц үйлдвэрлэн зах зээлд борлуулж байна.

Дархан-Уул аймгийнОрхон сумын Хөшөөт бүлэг: Нэгэн зорилгоор нэгдэн ажиллаж чаддаг. Тэд чацаргана, үхрийн нүд тарьсан нь энэ жил үр жимсээ өгчээ. Тэд эрдэнэ шиш, хүнсний ногоо тарьж арвин ургац авлаа.