Израил Иран руу ЦОХИЛТ өгч, “Хезболла”-тай ДАЙН эхлүүлэх үү

Израилийн зүгээс Иранд цохилт өгч, “Хезболла”-тай дайн эхлүүлнэ гэж сүрдүүлжээ. Тель-Авивын зүгээс Ираныг Израилийн зэвсэгт хүчний “зорилго” гэж нэрлэсэн байна. Уг мэдэгдлийг Еврейн улсын Эдийн засаг, аж үйлдвэрийн сайд Нир Баркат хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүдэд хийжээ. Түшмэлийн ярьснаар Тегеран Израилийн эсрэг бодлого болон хяналтад нь байдаг бүлэглэлүүдийн дэмжлэгийн үр дагаврыг мэдэж байх ёстой аж.

Тэгвэл шинжээчид ийм мэдэгдэл нь Ойрх Дорнодын байдлыг улам хурцатгаж байна гэж үзлээ. Үүний зэрэгцээ шинжээчдийн үзэж байгаагаар Израилд Газын зурваст Иран, “Хезболла” болон Палестины эсэргүүцлийн эсрэг цэргийн ажиллагаа явуулахад хангалттай нөөц байхгүй байж магадгүй гэнэ.

Израилийн Эдийн засаг, аж үйлдвэрийн сайд Нир Баркат “The Telegraph” сонинд ярилцлага өгөхдөө Баруун эрэг дэх Иран, Ливан, палестинчуудын эсрэг хэд хэдэн заналхийлсэн мэдэгдэл хийжээ. Тодруулбал, тэрбээр “Иран бол Израилийн “хууль ёсны бай” юм” гэж ярьсан байна. Түүний ярьж буйгаар Иран бол Израилийн хууль ёсны бай бөгөөд үүнээс /Израилийн төрийн эсрэг өдөөн хатгалгууд/ мултрахгүй аж. Могойн толгой Тегеранд байгаа гэнэ. Карибын хямралын үед Жон Кеннедийн баримталж байсан стратегийг хэрэгжүүлэхийг тэрбээр зөвлөсөн байна.

Израилийн сайдын хэлснээр, Тегеран Израилийн эсрэг бодлого явуулж, Ойрх Дорнод дахь өөрийн хяналтад байгаа бүлэглэлүүдийг дэмжсэний үр дагаврыг мэдэж байх ёстой. Нир Баркат мөн Палестины иргэдийн талаар маш сөрөг зүйл ярьсан аж. Тэрбээр өнгөрсөн оны аравдугаар сарын 7-ны Израилийн эсрэг халдлагыг палестинчуудын 80 хувь нь дэмжиж байгаа гэж мэдэгджээ. Үүнтэй холбоотойгоор Израил улс өөрийн нутаг дэвсгэр дээр Баруун эрэг орчмын оршин суугчдыг ажлын байраар хангахаа зогсоосон байна. Улстөрчийн үзэж байгаагаар энэ бүс нутгийн засаг захиргаа ХАМАС-ын удирдлагаас ялгаагүй гэнэ.

Н.Баркат Иран, Ливаны эсрэг цэргийн хүч хэрэглэнэ гэж олон нийтэд сүрдүүлсэн нь ийм сүрдүүлгийн анхны тохиолдол биш юм. Өнгөрсөн аравдугаар сард Еврейн улсын Эдийн засгийн сайд Их Британийн “Daily Mail” сонинд өгсөн ярилцлагадаа “Тегеран Израилийг бүх талаас нь цохихоор төлөвлөж байна” гэж мэдэгдээд хэрвээ “Хезболла” хоёр дахь фронтыг Израилийн хойд хэсэгт нээвэл Иранд цохилт өгөхөө анхааруулсан билээ. Улстөрчийн тэмдэглэснээр Израил руу дайрсан тал Газын зурвасын адил хувь заяатай тулгарах аж.

Израил дайснууддаа ямар нэг зүйлийг ойлгуулахыг хүсэж байгаа гэнэ. Тэд Газын зурваст юу болж байгааг хар, хэрэв та нар бидэн рүү дайрвал мөн адил зүйл та нарыг хүлээж байгаа, бид та бүхнийг газрын хөрснөөс арчих болно гэсэн санааг илэрхийлж, сүрдүүлсээр байна.

Шинжээчдийн дүгнэлт

Израилийн удирдлагууд ийм хатуу мэдэгдэл хийснээрээ ямар зорилго тавьж байна вэ, Ойрх Дорнодын нөхцөл байдал улам доройтсоны үр дагавар юу байх талаар шинжээчид дараах дүгнэлтийг хийжээ:

• Өнгөрсөн оны аравдугаар сард эхэлсэн Ойрх Дорнодын хямралын эргүүлгээс хэрхэн гарах талаар Израил зөвшилцөлд хүрээгүй байна. Еврейн төрийн элитүүдийн зарим нь цэргийн хүчийг хэт хатуу хэрэглэж болохгүй гэж үздэг ч аюулгүй байдалд нь учирсан аюулыг арилгахын тулд эрс арга хэмжээ авахыг шаарддаг улстөрчид байна. Тэдний нэг нь Нир Баркат юм. Тэрбээр томоохон бизнесмен бөгөөд Израилийн улс төрд 20 орчим жил оролцож буй. Тэр 2008-2018 онд хотын даргаар ажиллаж байгаад 2023 оны нэгдүгээр сарын 1-нд баруун төвийн үзэл баримтлалтай намаасаа Эдийн засаг, аж үйлдвэрийн сайдын албыг хүлээн авсан.

• Н.Баркатыг улс төрийн том амбицтай гэж хэвлэлүүд бичдэг. Үнэхээр тийм гэдгийг нь ч үгүйсгэхгүй. Тэрбээр чанга мэдэгдэл хийснээр нэр хүндээ нэмнэ гэж найдаж байна. Гэсэн хэдий ч Н.Баркатын үзэл бодол нь Еврейн улсын эрх баригч хүрээний зөрчилдөөн, ашиг сонирхлын зөрчилдөөний үзүүлэлт юм. Үүний зэрэгцээ Тегераны эсрэг ийм түрэмгий дайралт хийх нь Израилийн эсрэг кампанит ажилд оролцох хүсэл эрмэлзлийг нь царцааж, бүс нутаг дахь Израилийн эсрэг хүчнийг дэмжих хүсэл эрмэлзлийг нь мохоохоос үүдэлтэй. Өнгөрсөн оны сүүлчээр Улаан тэнгист Израилийн харьяалалтай эсвэл тийшээ явж байгаа хөлөг онгоцнуудыг хааж байгаагаа зарласан ХАМАС, Хезболла болон Йемений хуситуудын тухай ярьж байна. Үүний хариуд АНУ болон түүний холбоотнууд Йемен дэх “Ансар Алла” руу чиглэсэн ажиллагааг эхлүүлсэн. Үүний үр дүнд Улаан тэнгист тээвэрлэлт улам хэцүү болсон.

• Израилийн Эдийн засгийн сайд нь Ерөнхий сайд Биньямин Нетаньяхугийнхаа саяхан хийсэн мэдэгдлийг дахин давтлаа. Тэрбээр олон жилийн турш бүс нутаг дахь Ираныг дэмжигч байгууллагуудад бус харин Иранд цохилт өгөх санаагаар тоглож байна.

• Ирантай харилцаагаа улам хурцатгах нь Израилийн олон нийтийг урьд нь авлигын хэрэгт буруутгагдаж байсан Б.Нетаньяхуг шалгах, мөн Газын зурваст Израилийн явуулж буй цэргийн ажиллагааны нарийн ширийнийг судлах төлөвлөгөөнөөс сатааруулна. Мөргөлдөөн хэдий чинээ өргөн, гүнзгийрэх тусам Б.Нетаньяхугийн хувьд сайн. Түүнчлэн Ерөнхий сайдын эрс тэс үг хэллэгийг танхимынх нь хэт барууны үзэлтэй олон гишүүн дэмжиж байна.

• Израилийн одоогийн Засгийн газрын бүх сайд нар улс төрийн амбицтай. Гэхдээ энэ тохиолдолд Н.Баркат Б.Нетаньяхугийн түрэмгий хандлагыг дэмжиж мэдэгдэл хийсэн. Израилийн сайд гал дээр тос нэмэхгүй байх ёстой шигээ эдийн засгаа зохицуулсан нь дээр байх. Израилд эвслийн Засгийн газар байгуулагдсан нь тун тогтворгүй. Нөхцөл байдал ийм байдлаар эргэж, ээлжит бус сонгууль явуулахаас өөр аргагүйд хүрч магадгүй.

Ойрх Дорнод дахь Израил, АНУ-ын байдал улам дордоно

Ойрх Дорнод дахь Израил, АНУ-ын байдал улам дордох болно гэдгийг Барууны хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүд, шинжээчид онцолж буй. Үүний зэрэгцээ Ливан дахь дайн, Ирантай цэргийн сөргөлдөөн нь Тель-Авивын хувьд нэг их асуудал үүсгэхгүй гэж Н.Баркат үзэж байна. Израилийн сайдын мэдэгдэл хэр бодитой талаар шинжээчид:

• Ойрх Дорнодын байдал долоо хоног бүр дордож байна. Бүс нутагт мөргөлдөөний шинэ эх үүсвэрүүд бий болж байгаа. Үүнд Газын зурвас дахь Израилийн түрэмгийлэл, Улаан тэнгис дэх сөргөлдөөн, Ирак дахь Америкийн объектууд руу хийсэн дайралт, Ираны цэргийн өндөр албан тушаалтнууд руу хийсэн дайралт багтана.

• Хурцадмал байдал улам л нэмэгдэх болно. Өдөөн хатгасан үйлдэл нь  Ойрх Дорнодод маш аймшигтай үр дагаварт хүргэж болзошгүй юм. Харамсалтай нь уг үр дагавруудыг авчрах чадвартай улс нь Израил байж магадгүй. Тухайлбал, Тель-Авив “Хезболла”-гийн эсрэг хоёр дахь фронтыг нээж, Ирантай шууд сөргөлдөөнд орох боломжтой. Наад зах нь, Н.Баркатын хэлсэн үг бүс нутагт үнэхээр том дайн дэгдэж болзошгүй хэмээн бэлдэж байгааг санагдуулж байна.

Израил ялахгүй

Израилд ялалт байгуулах их нөөц байхгүй гэж шинжээчид үзжээ. Нэгдүгээрт, тус улс жижиг нутаг дэвсгэртэй тул буудахад амархан аж. Хоёрдугаарт, Израил нь Иран болон хөрш зэргэлдээ Арабын орнуудаас хамаагүй цөөн хүний ​​нөөцтэй. Ийм адал явдал Израилийн хувьд сайнаар дуусахгүй гэнэ.

Үүний зэрэгцээ Вашингтон ийм хувилбараас зайлсхийхийг хичээж байна. Жо Байден сонгуулийн кампанит ажлынхаа үеэр Ойрх Дорнодын мөргөлдөөнийг хэт хурцатгахыг хүсэхгүй байгаа аж. Тегеран бүс нутагтаа Израил, АНУ-тай сөргөлдөхийг эрмэлзэж байгаа ч мөргөлдөөнийг өргөжүүлэхгүй, Тель-Авив, Вашингтонтой шууд сөргөлдөөнд орохгүй гэнэ.

Палестины хүн амын хувь заяа

Палестины хүн амын хувь заяа хаашаа эргэх талаарх шинжээчдийн байр суурь:

• Газын зурваст үлдсэн палестинчуудыг ХАМАС-тай тэмцэж байна гэсэн нэрийдлээр устгана гэж айж байна. Израилд амьдардаг палестинчуудыг эх орноосоо хөөж, бүх талаар айлган сүрдүүлж, эрхийг нь үгүйсгэх магадлалтай.

• Газын зурваст мөргөлдөөн эхэлсний дараа Израилийн Засгийн газрын зарим гишүүн тэнд үлдсэн энгийн иргэдийг нүүлгэх хувилбарыг санал болгосон. Тель-Авив дээрх шиг алхам хийнэ гэж бодохгүй байна, тэр дундаа АНУ-ын байр суурьтай холбоотойгоор.

• Израилийн ажиллагаа үргэлжилсээр байгааг сануулъя. Хэрэв Газын зурвасын статус дорвитой өөрчлөгдөхгүй бол энэ нутаг дэвсгэр бүслэлтэд орж, хүн ам ажилгүйдэл, нийгэм, эдийн засгийн хүнд байдалд орсоор байх болно.

• Тель-Авив палестинчуудын автономит эрхийг нь хасахын тулд бүх хүчин чармайлтаа гаргах болно.