“Парламентыг энэ томилгооноос салгах хэрэгтэй”

Монголд парламентат ёс тогтоод 25 жил болжээ. Өнгөрсөн амралтын өдрүүдээр энэ ойгоо тэмдэглэн өнгөрүүллээ. Монголчууд засаглалын энэ хэлбэрийг сонгож авснаараа юу хожиж юу алдав.  Энэ асуултад хэн ч хариулсангүй.

Монголчууд өнөөдөр төр засагтаа хэдийнэ итгэл алдарсан.  Авлига, албан тушаалын гэмт хэрэгтнүүдээ өршөөнө гээд хууль батлаж байгаа хүмүүст олон нийт итгэх үү. Өнгөрсөн 25 жилийн хугацаанд  Монголын парламент  иргэдийнхээ талархлыг хүлээж, итгэл дааж ажилласан нь тун ховор байх. Гэхдээ л З.Энхболдын парламент шиг ийм урагшгүй, хямрал дээр хямрал нэмж, мега төслүүдийг гацааж, Засгийн газраа хэдэнтээ бүдрүүлж, эдийн засгийг элгээр нь хэвтүүлж байсан нь юу л бол.

Өчигдөр болсон Монголд байнгын парламент үүсч хөгжсөний 25 жилийн ойд зориулсан  хүндэтгэлийн чуулган дээр Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн хэлсэн үг олны анхаарлын төвд байна. Тэр индэр дээрээс баярлаж бахадсан аль эсвэл уриа лоозон уухайлаад байсангүй.  Харин Монголын төрд намрын манан мэт суунаглаад байгаа өнөөгийн бүтэлгүйдэл, доройтлыг арилгах арга замыг эрэлхийлж үг хэллээ.  Түүний хэлсэн үг энэ удаад “Хариуцлагатай, ёс зүйтэй улс төрийг бий болгоё, бүтээлч тогтвортой Засгийн газрыг бий болгох” тухай байв.

Парламентат ёсыг төгөлдөржүүлэх нэг алхмыг тэрбээр  Парламентыг томилгооноос чөлөөлөх явдал гэж үзэж байгаагаа илэрхийллээ.  Тэрбээр “1990 оноос хойш бид 14 удаа Ерөнхий сайдаа томилсон бол Герман 3 канцлер сольсон. Ийм байж бодлого тогтвортой байдаг юм байна...Бид томилсон хүнээ унагах тухай бодоод байдгаас олон Ерөнхий сайд солигдож Монголын тогтолцоо тогтворгүй болоод байна” гэдгийг онцолсон.  Томилгоо бол парламентын хамгийн амттай, ашиг сонирхлын уралдаан. Үнэхээр манай парламент сав л хийвэл томилгоо хэлэлцдэг, фракци бүлгийнхээ хүнийг албан тушаалд томилуулахын төлөө уралддаг. З.Энхболдын тэргүүлсэн энэ удаагийн Их Хурлынхан ихэнх цагаа энэ томилгоонд зориулсан байх.

Ерөнхийлөгч “Одоо байгаа тогтолцоондоо өөрчлөлт оруулъя. Засгийн газрыг бүтээлч, хариуцлагатай, ёс зүйтэй болгохын тулд хоёр шийдвэр гаргах хэрэгтэй. Нэгдүгээрт нь, Засгийн газар өөрийн танхимдаа ажиллах сайд нарыг томилдог болох. Парламентыг энэ томилгооноос салгах хэрэгтэй” хэмээн мэдэгдэв. Үүнийг тэрбээр  “ширэнгийн мухарт” шахагдчихаад байгаа Засгийн газрыг тэндээс гаргаж бие даан хариуцлагаа үүрч, бодлогоо хэрэгжүүлэх боломжийг нь олгох анхдагч гарц хэмээн харж байна.

Парламентат ёс тогтсон өнгөрсөн 25 жилийн хугацаанд Монголын үе үеийн Засгийн газрууд  дунджаар 1.6 жил ажиллаж байжээ. Гарч ирсэн Засгийн газар нь өмнөхөө үгүйсгэх зарчмаар ажиллаж, төрийн залгамж чанар бүрэн алдагдсан. Энэ бол Монголын доройтлын хамгийн том шалтгааны нэг. Засаг тогтвортой байх нь бодлого тогтвортой байх гол нөхцөл.  Ерөнхийлөгчийн онцолж байгаагаар  “Сайдуудаа нэг, нэгээр нь нам, намаар нь хувааж аваад томилдог парламент дэлхийд Монголоос өөр хаана ч байхгүй” аж.

“Ерөнхий сайд нь Засгийн газрын гишүүнээр хэнийг томилохоо шийддэг байх ёстой, тухайн бодлогыг авч явж чадах хүнийг томилно. Ийм эрхийг өгөөгүй учраас араасаа татаастай, түлхээтэй хүмүүс улс орны эрх ашгийн төлөө ажиллахгүй байна” хэмээн Ерөнийлөгч үзэж байгаагаа илэрхийлсэн.

Засгийн газрыг тогвортой, хариуцлагатай ажилуулах хоёр дах нь шийдэл нь Ерөнхий сайдад УИХ-ын ээлжит бус чуулганыг зарладаг эрхийг өгөх явдал гэж байна.

“Албан тушаалын хойноос хөөцөлдөөд, албан тушаалаар дамжуулж амьдралаа өөд нь татах гээд сууж байгаадаа ичих хэрэгтэй. Үр хойчдоо нүгэл болно, ийм нүглийг зогсоох ёстой. Төр гэдэг нүгэлтэй тэмцдэг байгууллага.

Өмнө нь их зарчмын юм ярьдаг байсан гишүүн, суудлын сураг сонсоод зарчмаасаа, үнэт зүйлээсээ ухарлаа,  ямар адын юм бэ” хэмээн хууль тогтоочдод хандан халагдана билээ.  Тэрбээр Монгол Улсынхаа эрх ашгийн төлөө идэвхтэй хамтан ажиллая,  эв нэгдэлтэй нэгдмэл Монгол улсынхаа төлөө байхыг сануулсан. Ерөнхийлөгчийн энэ үгийг хууль тогтоогчид чихнийхээ хажуугаар өнгөрөөх нь үү, аль эсвэл ажил хэрэг болгох нь уу.