П.Баттөр: Уурхайчдын кармаа руу гар дүрэх нь байж боломгүй асуудал

Эрдэнэт үйлдвэр ХХК Үйлдвэрчний эвлэлийн холбоо Засгийн газраас хүн амын орлогын албан татварын тухай хууль баталсныг эсэргүүцэж байгаагаа илэрхийлсэн юм. Тус хуулийг батлан хэрэгжүүлж байгаа нь нийт 46000 уурхайчны амьдралд  маш хүнд, дарамт учруулж байна гэв. Тухайлбал, өнөөдрийн байдлаар ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөрийг Оюу толгой ХХК тогтмол 5 хувиар, алтны уурхайнууд тогтмол 2.5 хувиар,Эрдэнэт үйлдвэр ХХК 16-18 хувиар төлж байна.  Уул уурхайн чиглэлийн компаниудын татварыг адилтган тэнцүүлэх маягаар  Эрдэнэт үйлдвэрээс авч буй Рояалтын татварыг бусад уул уурхайнуудтай адилхан авах хэрэгтэй. Ингэснээр улсын төсөвт хоёр дахин их мөнгийг төвлөрүүлэх боломжтой гэж үзэж байгаа юм. Гэтэл үүнийг олж харахгүй зөвхөн ажиллагсдын цалинд гар хүрч байгаа нь шударга бус байна гэдгийг илэрхийлсэн.  Мөн хуулийг хүчингүй болгох тухай албан шаардлагыг Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайд, Их хурлын даргад хүргүүлнэ гэдгээ мэдэгдлээ.

 Энэ талаар Эрдэнэт үйлдвэрийн үйлдвэрчний эвлэлийн даргаас тодрууллаа.

-Эрдэнэт үлйдвэрт нийт хэдэн уурхайчидын тоо болон дундаж цалингийн тоо хэд вэ?Хэд нь хүнд нөхцөлд ажиллаж байна вэ?

- Манай үйлдвэрт нийт 6000 уурхайчин ажилчид ажилладаг.  4000 орчим нь хэвийн бус нөхцөлд, 1000 гаруй нь хүнд хортой нөхцөлд хажиллаж байгаа. Дундаж цалин бол бохир тоогоор хоёр сая орчим байдаг.

 -Хууль хэрэгжих тухай яригдаж эхлэхэд чимээгүй байсан. Батлагдаад хэрэгжиж эхлэхтэй зэрэгцээд яагаад эсэргүүцээд байна вэ?

-Хууль тогтоомжийн тухай хуулиар хууль санаачлагч этгээд хамаарал бүхий этгээдээс саналыг авах ёстой байдаг. Загийн газар энэ хуулийг санаачилсан. Хамаарал бүхий этгээд нь уурхайчид буюу арай ахиу цалин авч байгаа 72000 иргэн байгаа юм. Их хурал нь хуулиа зөрчөөд, хууль батлаад журам хэрэгжүүлээд явж байгаа нь байж болохгүй зүйл. Хамаарал бүхий этгээдүүдээс санал аваагүй болохоор цуцалж өгөхийг шаардаж байна. Ахиухан цалин авч байна гээд дээрэмддэг, тонодог, кармаа руу нь гараа сунгадаг асуудлыг эсэргүүцэж байна. Энэ хуулийг бид мэдээгүй батлагдаад журам гараад ирхэд мэдсэн. Тийм учраас хатуу тэмцэл  явуулна гэдгээ хэлмээр байна.

-Цалин болон татвар нэмэх асуудлаар нийгмийн зөвшлийн гурван талт хэлэлцээр гэж байдаг. Тэгэхээр дээд албад болон Үйлдвэрчний эвлэлийн холбооноос мэдээлэл авч байсан удаа байхгүй юу? 

-Монгол улсын засгийн газар, Ажил олгогч эздийн холбоо, Монголын үйлдвэрчний эвлэлийн холбоо гурван талт хэлэлцээр хийдэг. Энэ хэлэлцээрээр татвар нэмэх асуудлыг харилцан ярилцаж байж шийддэг. Гэтэл Монголын үйлдвэрчний холбоо ямар байр суурьтай байгаа тухай тодорхой мэдээлэл алга. Ажилчдын эрх ашгийг хамгаалах ёстой байгууллага дуугарах байх гэж найдаж байна.

-Улсын төсвөө алдагдалгүй байлгахын тулд Рояалти татвар нэмэхээс өөр ямар гаргалгаа байна гэж харж байна вэ?.

-Оюу толгой компаниас рояалти татвараа Эрдэнэт үйлдвэрийнхтэй адилхан авах юм бол Монгол улсын төсөвт бараг нэг их наяд төгрөг төвлөрнө. Өнөөдөр Оюу толгой ХХК манай үйлдвэрээс илүү бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж байгаа. Үүнийг олж харахгүй уурхайчдын кармаа руу гар дүрэх явдал байж боломгүй асуудал юм.

-Шаардлагын хариуг хэзээ авах вэ? Хариуг удаавал дараагийн арга хэмжээ юу вэ?

-Одоо гаргаад Засгийн газарт хүргүүлж өгнө. Хуулиараа бол ажлын тав хоногтоо багтаад хариу өгөх ёстой байдаг. Үндсэн хуулийн цэцэд хандахаас өөр арга байхгүй. Хуулийн дагуу л явна. Уурхайчид бас дэмжих байх гэж найдаж байгаа. Улс төрийн намуудын тэмцлийн дээд хэлбэр нь өлсгөлөн байх гэж миний хувьд олйгодог. Үйлдвэрчний эвлэлийн тэмцлийн дээд хэлбэр нь ажил хаялт юм. Эцсийн арга хэмжээ бол ажил хаялт гэж үзэж байгаа.

Т.Ариунтунгалаг

WWW.ZINDAA.MN