Адольф Гитлерт дайнаа зогсоохыг ямар шалтгааны улмаас зөвлөв

Дэлхийн хоёрдугаар дайн хүн төрөлхтний түүхэнд хар толбо үлдээж, хэдэн сая хүнд хагацал, зовлонг амсуулсан билээ.  1939 оны есдүгээр сарын нэгэнд Герман улс Польш руу довтолсноор дэлхийн хоёрдугаар дайн эхэлсэн гэдэг. Улмаар хоёр хоногийн дараа Франц болон Их Британи улсууд Германд дайн зарласан юм. 

Энэхүү дайнд 60 сая хүн үрэгдсэний 20 сая нь цэрэг, 40 сая нь энгийн иргэд байв. ЗХУ 27 сая орчим хүнээ алдсан нь тус дайнд үрэгдэгсдийн тал хувь болсон гэхэд хилсдэхгүй. Нийт хүний хохирлын 85 хувь нь Холбоотнуудад (ихэнх нь ЗХУ ба Хятад), 15 хувь нь Тэнхлэгийнхэнд ноогддог байна. Хорих лагерт 12 сая хүн, 1.5 сая хүн бөмбөгдөлтөнд, Европт 7 сая, Хятадад 7.5 сая хүн бусад шалтгаанаар нас баржээ. 

Үүнээс үзэхэд хамгийн олон хүн өөд болсон нь хорих лагерь юм. Дайны үед Герман Улс олзлогдсон цэргүүдийг маш чанга дэглэмтэй хорих лагерь луу явуулдаг байв. Хэрэв тэр хорих лагерьт нэг орсон бол буцаж гарах найдвар байхгүй юм. Тухайлбал, Освенцим хорих лагерь, Үхлийн фабрик Аушвицт хорих лагерь нь маш олон хүний амь насыг авч одсоноороо түүхэнд хараар тэмдэглэгдэн үлдсэн байдаг. Тэгвэл дэлхийн хоёрдугаар дайны үеэр Адольф Гитлерт дайнаа зогсоохыг түүний зөвлөх санал болгож байв. Хэн ч хэлж зүрхлэхгүй үгийг зөвлөх нь түүнд хэлэх болсон шалтгаан нь Орос Улсын охид, бүсгүйчүүдийн цэвэр ариун байдал байв.  Германы бөөнөөр хорих лагериудыг хариуцаж байсан зөвлөхөөс А.Гитлерт  явуулсан илтгэлд олзлогдсон зөвлөлт оросын хоригдол бүсгүйчүүдэд хийсэн германы эмч нарын судалгааг хавсаргажээ. Судалгаанд 21 нас хүртэлх нөхөрт гараагүй бүсгүйчүүдийн 90 хувиас дээших нь цэвэр онгон байсан нь тэднийг гайхшруулсан байна. Улмаар энэхүү үр дүн нь дайны цаашдын үр дүнтэй хэрхэн уялдаж байгааг дурдсан байв. 

Судалгааны эцсийн дүгнэлтийг зөвлөх бичихдээ "Ийм өндөр ёс суртахуунтай, зан төлөв хүмүүжил, ёс зүйн дээд төвшинд хүрсэн ард түмнийг ялан дийлэх боломжгүй. Тиймээс дайныг зогсоох нь ашигтай" хэмээжээ. Үндэстнийг хүчирхэг, үнэ цэнэтэй байхад нөлөөлдөг хүчин зүйл нь: Ахмад үеэ хэрхэн хүндэлж байгаа, Охид бүсгүй нь хэр журамтай, цэвэр ариун байх хоёроор шинждэг ажээ. Охид бүсгүйчүүд цэвэр ариун эрхэмсэг явбаас улсын хийморь сүлд өөдөө байж, ард түмний үйлийн үр, заяа тавилан сайн, зорилго нэгдмэл нэгэн цул болдог гэж үздэг байна.

Европын улсууд Германд маш хурдан эзлэгдсэн нь мөн үүнтэй уялдаатай гэнэ. Тухайлбал, Франц долоо хоног, Дани нэг өдөр хагас гэх мэт хугацаатай эзлэгдсэн байдаг юм.

Сүүлийн үед Монголд хүсээгүй жирэмслэлт, үр хөндөлт, БЗХӨ ихсэж, залуужсан нь өсвөр залуу үе, охид хөвгүүдээ анхаарах цаг ирснийг харуулж байна.

Б.Янжиндулам

www.zindaa.mn